Mẹ bị tâm thần, con thay mẹ bán nhà được không?

Thứ nhất, bạn muốn bán toàn bộ ngôi nhà trên thì cần có khai nhận thừa kế và văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế trong đó mẹ bạn và chị gái bạn tặng cho phần di sản mà họ được hưởng cho bạn.

Thứ hai, vì mẹ bạn bị tâm thần nên không thể tự mình thực hiện các giao dịch nên có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định và bạn sẽ là người giám hộ của mẹ bạn theo quy định tại khoản 1 điều 22 Bộ luật dân sự 2005: “Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định”.

Giao dịch về tài sản của người được giám hộ được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 69 Bộ luật Dân sự 2005: “Người giám hộ được thực hiện các giao dịch liên quan đến tài sản của người được giám hộ vì lợi ích của người được giám hộ. Việc bán, trao đổi, cho thuê, cho mượn, cho vay, cầm cố, thế chấp, đặt cọc và các giao dịch khác đối với tài sản có giá trị lớn của người được giám hộ phải được sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ”.

Để người giám hộ (tức là bạn) tiến hành các giao dịch dân sự một cách hợp pháp đối với tài sản của người được giám hộ (mẹ bạn) thì cần phải có người giám sát người giám hộ. Theo quy định tại khoản 1 Điều 59 Bộ luật Dân sự 2005 thì “người thân thích của người được giám hộ có trách nhiệm cử người đại diện làm người giám sát việc giám hộ….Người thân thích của người được giám hộ là vợ, chồng, cha, mẹ, con của người được giám hộ…”. Nghĩa là, trong trường hợp này gia đình bạn phải cử người đại diện làm người giám sát việc giám hộ, người giám sát việc giám hộ phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Trong hợp đồng mua bán nhà ở ngoài chữ ký của bạn ra còn phải có cả chữ ký của người giám sát việc giám hộ nữa.

Tóm lại, để bán được nhà trong trường hợp trên thì bạn và các anh chị em phải thực hiện những công việc sau đây:

- Thứ nhất, nộp đơn lên Tòa án yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố mẹ bạn bị mất năng lực hành vi dân sự.

- Thứ hai, bạn cần làm thủ tục đăng ký giám hộ bằng cách làm đơn yêu cầu đăng ký việc giám hộ đương nhiên (theo mẫu) nộp tại UBND xã, phường, thị  trấn. Khi làm thủ tục cần nộp các tài liệu sau:

+ Giấy khai sinh của người giám hộ;

+ Sổ hộ khẩu gia đình của người giám hộ;

+ Chứng minh nhân dân của ngườigiám hộ;

- Thứ ba, gia đình bạn phải cử người đại diện làm người giám sát việc giám hộ.

Sau khi thực hiện các công việc trên, bạn có thể bán nhà được. Lúc này, trong hợp đồng mua bán nhà ở bạn sẽ có hai tư cách: vừa là người giám hộ  của mẹ bạn và vừa là đồng sở hữu căn nhà.

Tư vấn bởi Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, Hà Nội.